Kasım 2025’in ikinci haftasında Güneş, AR4274 numaralı aktif bölgeden art arda fırlattığı X sınıfı patlamalarla Dünya’nın iyonosferini adeta zorladı. 9-14 Kasım arasında kaydedilen X1.7, X1.2, X5.1 ve X4.0 şiddetindeki patlamalar, Afrika ve Avrupa genelinde R3 (güçlü) radyo karartılarına yol açtı; düşük enlemlerde görülen olağan dışı auroralar ise gökyüzünü kuzey Avrupa’dan Florida’ya kadar boyadı.

NJIT ağları iyonosferdeki şoku canlı izledi

New Jersey Institute of Technology (NJIT), Owens Valley’deki EOVSA ve OVRO-LWA ağlarıyla bu fırtınayı gerçek zamanlı takip etti. Radyo teleskoplardan gelen ölçümler, uydudan haberleşme ve GPS doğruluğu için kritik olan plazma yoğunluğundaki ani dalgalanmaları ortaya koydu. Özellikle 11 Kasım 2025’teki X5.1 patlaması, yılın en güçlüsü olarak kayda geçti; saatte 4.4 milyon mil hızla ilerleyen bir koronal kütle çıkışı (CME) 12 Kasım’da Dünya’ya ulaşması beklenen bir şok dalgası başlattı. Kısacası, uzay havası bir anda gündemin başına yerleşti.

  • EOVSA ve OVRO-LWA, frekans-temelli haritalarla iyonosfer tepkisini anlık görselleştirdi.
  • HF haberleşmesinde kesintiler ve GPS hassasiyetinde dalgalanmalar rapor edildi.
  • Auroralar olağan dışı biçimde düşük enlemlerde gözlemlendi.

Auroralar alçak enlemlere indi, riskler sürüyor

AR4274’ün birkaç gün içinde dört X sınıfı patlama üretmesi nadir görülen bir seri. Etkisi yalnızca kutuplarla sınırlı kalmadı; düşük enlem auroraları geniş bir coğrafyada çıplak gözle izlendi. Kısa bir anlam molası: Bu olaylar, küresel altyapının uzay havasına ne kadar hassas olduğunu hatırlatıyor. Uzmanlar, benzer fırtınalara hazırlık için gerçek zamanlı izleme ve erken uyarının önemine dikkat çekiyor.

Önümüzdeki günlerde CME’nin Dünya’nın manyetik alanıyla etkileşimi belirleyici olacak; aralıklı karartılar ve navigasyon sapmaları sürebilir. NJIT’nin paylaştığı veriler, ağ operatörlerinin hizmetleri dengeli tutmasına yardımcı oluyor. Doğa ile teknolojinin kesiştiği bu an, gökyüzüne bakarken altyapımızı da düşünmemizi sağlıyor.